Vanuit zeker opzicht, is de tijd waarin we leven interessant om te observeren.
Van die observaties valt veel te leren.

Wat mij opvalt, is dat er een verband bestaat tussen de mate van moraliteit,- het op juiste wijze omgaan met elkaar, alsmede de juiste eigen normen en waarden aanhouden ten aanzien van jezelf;
en de mate van polarisatie waarin we tegenover elkaar komen te staan en in zekere zin onze eigen vijand worden door tussenkomst van de opgewekte vijandigheid die als bijverschijnsel bij polarisatie ontstaat.

Je zou denken dat elk mens niet anders wil dan in vrede en voorspoed met elkaar leven; maar de wereld van nu laat een 2 van Inzichtenvolkomen ander beeld zien. De verdeeldheid is wellicht nog nooit zo groot geweest;
dit, zowel op individueel, als op macro niveau.

Kijk bijvoorbeeld hoe een overheid met haar bevolking omgaat; hoe rijkdom ten opzichte van armoede in de wereld functioneert, hoe gerechtigheid ten opzichte van vriendjespolitiek zich wel of niet handhaaft; hoe agressie in de weg van verzoening staat; hoe de belangen van een enkeling, massaal het leven van anderen bepaalt…

In al deze gevallen zit dezelfde overeenkomst:

Naarmate de polariteit toeneemt, neemt de moraliteit af;
Naarmate de moraliteit toeneemt, neemt de polariteit af.

Vraag is voor mij, waarom dit zo moet zijn.

Ik snap het mechanisme en de noodzaak van persoonlijke uitdagingen. Hoe ongewenst het ook moge klinken; elk mens heeft tegenslag nodig in het leven om wakker te worden. Zolang alles goed gaat blijven we zappend op de bank zitten om ons aan het gedrag van Barbie te vergapen. Pas wanneer de veiligheid bedreigt wordt, of we met onze eigen sterfelijkheid worden geconfronteerd, zijn we bereid naar de diepere vragen en antwoorden op zoek te gaan en van de bank af te komen.

2 van HulpbronnenIs dit dan ook zo op maatschappelijk gebied? Moeten we als gemeenschap, als bevolkingsgroep eerst wakker geschud worden en eerst doormaken wat we niet willen om vervolgens te kunnen kiezen wat wel wenselijk is?

Wanneer ik om me heen kijk in de maatschappij en bekijk wat er op persoonlijk gebied in mijn eigen leven is gebeurd de afgelopen 10 jaar, dan zie ik zowel in mijn individuele wereld als in de wereld om mijn heen, een verschuiving van moraliteit naar polariteit.
Waarden en normen worden ingewisseld om te kunnen overleven in extreme omstandigheden, van (v)echt-scheiding tot de behandeling die overheden haar burgers ten deel laat vallen tot hoe we elkaar benaderen.

Kort geleden deelde ik een kort filmpje van Jan Terlouw op de Facebook pagina van de partij van Mens en Spirit.
De 10 minuten durende boodschap die de 85-jarige Terlouw in het televisieprogramma De Wereld Draait Door,  brengt, is een pleidooi voor een betere wereld en een daarmee terugkerend vertrouwen binnen en in de samenleving.

Opvallend was dat er nog geen half uur nadat ik het filmpje bij Mens en Spirit had gepost,  een uitermate onsympathieke en agressieve discussie in de commentaren ontstond. Het leek wel of de moraliteit van de positieve impuls die Terlouw probeerde te geven, als een bedreiging werd gezien. Zelfs in de commentaren waarin iemand het wel met de inhoud van het betoog van Terlouw eens was, werd agressief gereageerd op de mensen die Terlouw aanvielen.
Polarisate ten top, waarbij de wijze waarop gediscussieerd wordt volledig het eigenlijke discussiepunt en de moraliteit daarvan ondermijnt.

2 van UitdagingenNog geen paar dagen daarvoor, kwam ik op het internet een zelfde soort smijten met modder tegen, naar aanleiding van een twitter berichtje dat de toekomstige president van de Verenigde Staten had gestuurd naar de makers van het satirische programma ‘Saturday Night Live’, waarin hij op de hak werd genomen. Een mevrouw wiens geduld kennelijk helemaal op was, reageerde met scheldwoorden en werd om haar verzet geprezen.

Waar het mij hier om gaat is niet of Jan Terlouw of Donald Trump wel of geen gelijk hebben met de ideeën die ze aanhangen en in de wereld zetten, maar om de manier waarop er door voor en tegenstanders gereageerd wordt.

Wat in Amerika al tijdens de verkiezingen een opvallend verschijnsel was, de extreme polarisering van politieke tegenstanders,  lijkt ook in Nederland steeds meer voet aan de grond te krijgen;
en wat daarin in gelijke tred opgaat is het verlies van moraliteit in de discussie.

Mensen luisteren niet meer naar elkaar; er wordt meteen geschreeuwt en getorpedeerd,  woorden worden uit hun verband getrokken en anders geinterpreteerd dan dat ze bedoeld waren.

Waar komt dit vandaan kan je je afvragen?
Is het angst? Voelen mensen zich zo bedreigd dat ze alleen agressie nog als uitweg zien?; De vlucht of vechtreactie waarbij het vermogen om goed na te denken wordt vervangen door het vermogen om terug te kunnen vechten tegen datgene wat men als bedreigend ervaart?
Of is het lotsbestemming? Moeten we deze periode in mensheidsontwikkeling, waarin we zo heftig tegenover elkaar komen te staan, meemaken om te leren hoe het wel moet?

2 van Gaven

Het interessante aan deze vraag is dat de mensheid naast een inter-afhankelijkheid van elkaar (we hebben elkaar nodig om te kunnen overleven) ook genetisch is uitgerust om argwanend te reageren op ‘indringers’, ‘outsiders’ of mensen waarvan we denken dat ze een op de één of andere manier een bedreiging vormen.

Niet alleen voegen we ons als mens eerst naar de cultuur patronen waar we mee opgevoed zijn en kijken bij ‘vreemden’, (die eigenlijk gewoon onze mede-mens zijn, maar dan uit een andere cultuur), eerst argwanend de kat uit de boom;
we reiken in een volkomen ander gedragspatroon ook de hand naar elkaar en naar mensen die gevlucht zijn voor oorlog, honger en ellende en niets anders willen dan wat we allemaal willen: een dak boven je hoofd en de mogelijkheid om in vrede te leven.

Er heerst momenteel in de wereld een diepe kloof tussen wat moreel wenselijk is en wat er aanhangig wordt gemaakt en de manier waarop daarover gecommuniceerd wordt; aangestuurd door feitelijk twee groepen:

 

  • Een groep die de polarisering voedt
  • Een groep die met lede ogen toeziet hoe de wereld aan het polariseren is.

Het lijkt wel alsof de tijdgeest in allerlei impulsen, in allerlei culturen, opzettelijk verdeeldheid aan het zaaien is, waarbij normaal moreel gedrag, zoals respect voor elkaar,  normaal communiceren, elkaar ondersteunen en de ruimte geven om eigen ideeën over iets te hebben, aan de éne kant met extreme agressie wordt beantwoord en aan de andere kant met verbijsterd ongeloof over de intolerantie.

Is dat omdat beide groepen nodig zijn om uiteindelijk weer in de balans te komen? Is  polarisatie een voorwaarde om de weg naar de moraliteit weer terug te vinden en weer een tijdperk van vrede in te gaan?

Historicus Geert Mak, maakte in DWDD uitzending van 5 December ook een interessante opmerking, toen Matthijs van Nieuwkerk hem vroeg of hij verwachte dat er oorlog kon ontstaan door de huidige situatie.
Het antwoord van Geert Mak daarop is:

We kunnen het ons dat niet voorstellen; maar oorlogen zijn meestal onvoorstelbaar, dat zie je in de hele geschiedenis; en ze vinden plaats’

Wie zijn wij, de huidige generaties, om te denken dat wij wel zullen ontsnappen aan het oorlogslot wanneer we zo doorgaan?
Ik denk dat het hoog tijd wordt, ieder voor zich en met elkaar, om eens te gaan kijken hoe het zit met die balans tussen polariteit en moraliteit.

VIII. RechtvaardigheidDe  kaart in de afbeelding rechts,  ‘rechtvaardigheid’, de poortwachter van het pad van de ziel, , geeft aanknopingspunten .

Ik wens iedereen een tolerant en gebalanceerd 2017 toe, met veel juiste keuzes.

 

Ingrid Schippers, December 2016

 

Klik op de kaarten voor meer achtergrond informatie over de betekenis