In een consumenten samenleving is men eraan gewend dat behoeften ingevuld worden op het moment dat ze ontstaan. Wanneer ik een nieuwe spijkerbroek wil, doe ik mijn laptop open en kan kiezen uit talloze verschillende modellen en merken. Met de feestdagen voor de boeg, kan ik hetzelfde doen voor de kadotjes en het meeste wordt binnen 24 uur bezorgd.
Wanneer ik zin heb in chinees eten of een pizza pak ik mijn telefoon en heb binnen 20 minuten wat ik wil hebben. Wanneer ik hartje winter verse aardbeien wil eten, is er vast en zeker een winkel binnen 7 kilometer van waar ik woon die ze heeft. Feitelijk blijft er, afgezien van de velen die lang niet alles kunnen betalen, voor iedereen in de consumenten wereld weinig te wensen over. Dhr. Economie voorziet in grotere hoeveelheden dan we kunnen verstouwen en in meer keuzes dan we menselijkerwijs en logistiek gezien kunnen maken of nodig hebben. Wanneer er zoiets als ‘zolder- statistieken’ zouden bestaan, die de hoeveelheid onnodige en ongebruikte artikelen die elk huishouden telt zouden bijhouden, dan zouden we ons rot schrikken.
Het is nog niet zo lang geleden dat mensen alleen datgene bezaten wat ze nodig hadden; en dat ze op datgene wat ze nodig hadden veelal ook een tijdje moesten wachten. Nog maar zo’n 70 jaar geleden waren de meeste mensen die kleding nodig hadden afhankelijke van hun eigen ‘kleding-maak’ capaciteiten of moesten naar een kleermaker en een paar weken wachten totdat hun kleding klaar was.
Nog geen 50 jaar geleden kon men alleen die groenten en vruchten krijgen die het seizoen te bieden had. Nog geen 40 jaar geleden gingen mailtjes nog per post, wat soms een week of langer kon duren voordat het van de verzender bij de ontvanger was. Wat ik ermee wil zeggen is dat de moderne consument, afgezien van soms wat wachttijd op vliegtuigen en de beurskoersen; totaal gewend is geraakt aan het feit dat er binnen korte tijd in de meeste behoeftes kan worden voorzien en eigenlijk weinig te wensen over heeft.
Ik laat wel eens vallen dat de ridders in een middeleeuws strijdperk geen mobiele telefoon hadden om even naar huis te bellen dat ze wat later zouden zijn voor het eten. Dit alles gebeurt nu meteen. We krijgen instant antwoord op onze vragen; krijgen de dag erna geleverd wat we voor s’avonds 11 uur besteld hebben; de consument van nu maakt deel uit van een instant-generatie, variërend van instant rijst tot instant genoegdoening. Het eerste wereld probleem is dat er vrij weinig te wensen over blijft.
Misschien moeten we ons daarom maar op iets anders richten voor de feestdagen en de wens uitspreken voor een betere wereld, in plaats van nog een Gucci handtas. ‘Flauw hoor’, kan je zeggen, maar denk er eens over door. Wat zou nou fijner zijn? Een schonere, betere, gelukkiger wereld om in te leven? Of een dure handtas om je spullen in te doen…?
Ingrid Schippers 21-11-2017
Klik op de kaart om meer te lezen over de achtergrond.
De gesproken Engelse versie van deze blog, ‘Forgotten Wisdom’, is te horen in de Dutchbuzz uitzending van 21 November 2017 op Den Haag FM van 22.00 tot 23.00 uur; of in het Programme Archive van de Dutchbuzz podcasts van die datum.